#Zij-instromers: een oplossing voor het lerarentekort
Het tekort aan leerkrachten in het primair onderwijs is een veelbesproken probleem. Eén van de oplossingen: het aantrekken van meer zij-instromers. Maar in de praktijk vertrekt ongeveer een kwart van de startende leerkrachten, waaronder zij-instromers, binnen vijf jaar uit het onderwijs. En dat terwijl je ze – net als elke andere startende leerkracht – graag aan boord houdt. PCBO Apeldoorn, onderwijsorganisatie van 25 basisscholen, haalde een flink aantal zij-instromers binnen en gaf ze met succes een plek binnen de organisatie. Wat is hun geheim?
Deel deze pagina:
#Aantrekken zij-instromers
Professionaliseringscoach Grienette Lennips van PCBO Apeldoorn houdt zich in haar rol bezig met het traject vóór de zij-instromers starten. Zij ziet de laatste jaren een afname van het aantal sollicitanten in het onderwijs. “Om het lerarentekort op te lossen, is het aantrekken van zij-instromers dus steeds belangrijker.”
#Scepsis
Maar het werken met zij-instromers kwam niet meteen van de grond. Toen Grienette zich erin verdiepte bij PCBO Apeldoorn ongeveer vijf jaar geleden, stuitte ze ook op scepsis. “Het traject van solliciteren en een assessment doen, bleek niet voldoende”, zegt Grienette. Daarom pakte PCBO Apeldoorn het anders aan. “We wilden het traject duurzaam inrichten. We lazen ons in en vroegen naar de ervaringen van zij-instromers. En bedachten aan de hand daarvan een uitgebreid voortraject en stuurden continu bij op onze bevindingen.”
#Uitgebreid zij-instroomtraject
Het huidige tweejarige traject bestaat uit drie fases om zij-instromers zo goed mogelijk te begeleiden tijdens de voorbereiding op hun carrièreswitch, de studie én het werken in het onderwijs. In de oriëntatiefase starten potentiële zij-instromers met een oriëntatiestage, die hen leert of ze echt willen switchen. In de verdiepingsfase voeren de zij-instromers gesprekken over de oriëntatiefase met PCBO Apeldoorn om te achterhalen of ze nog steeds enthousiast zijn. Daarna volgt een offi cieel sollicitatie gesprek. Er wordt een assessment bij een opleidings instituut aangevraagd en tegelijkertijd een verdiepingsstage geregeld – op maat voor elke zijinstromer. Het assessment sluiten de zij-instromers af met een proefl es. In de laatste fase staat begeleiding tijdens de opleiding en het werk centraal.
#“Knallen en winst maken wilde ik niet meer, ik wil mensen juist verder brengen”
Zij-instromer Patrick Rox volgde het zij-instroomtraject bij PCBO Apeldoorn. “Ik kom uit het bedrijfsleven. Als teamleider zat ik in de saleshoek: knallen en winst maken. Dat wilde ik niet meer, ik wilde mensen juist verder brengen. Het onderwijs leek me wel wat, maar helemaal zeker wist ik het niet. Bij PCBO Apeldoorn is alles ontzettend goed geregeld. Gaandeweg kwam ik er daardoor steeds meer achter dat het onderwijs juist perfect bij me past.”
#Volop kansen en ondersteuning
Patrick liep stages op vijf scholen, deed een toelatingstest, maakte een portfolio, volgde een verdiepingsstage en deed een proefles. Daarna startte hij zijn pabo-opleiding in combinatie met werken in het onderwijs. “Een uitgebreid, maar noodzakelijk traject dat me liet zien wat me te wachten stond. De kansen, ondersteuning en begeleiding die ik kreeg, zorgden ervoor dat ik het traject goed voor mezelf kon inrichten. En dat ik alle handvatten had om mijn werk in de toekomst zo goed mogelijk te doen. Om alle aandacht aan mijn studie te besteden, besloot ik bijvoorbeeld drie dagen te gaan werken.”
Grienette: “Het traject kost tijd en vraagt ook veel van jezelf. Ik herinner me bijvoorbeeld iemand die in de oriëntatiefase tegen me zei: ‘Ik wil dit heel graag, maar nu is niet het moment; ik heb twee jonge kinderen.’ Daarom is er niet alleen begeleiding vanuit de school, maar koppelen we ook twee bovenschoolse begeleiders van PCBO Apeldoorn aan onze zij-instromers in spe, van wie ze wekelijks bezoek krijgen én bij wie ze altijd terechtkunnen met vragen en problemen. Daarnaast krijgen zij-instromers een dag in de week tijd om te observeren bij een collega. Ook zorgen we gedurende het proces dat zij-instromers continu kunnen praten met zij-instromers die het traject al hebben afgerond. Ervaringen uitwisselen: wat valt mee, wat valt tegen? Hoeveel impact heeft het op je privéleven? En met behulp van de zij-instromers-app hebben ze ook contact met elkaar, om boeken en uittreksels uit te wisselen en samen voor te bereiden op toetsen.”
#Gemotiveerde leraren
Met het traject weten zij-instromers precies waar ze aan beginnen. Patrick: “Goede begeleiding maakt het verschil. PCBO Apeldoorn gaf me de ruimte om mezelf als leerkracht te ontwikkelen. Ik koos vervolgens voor een montessorischool, omdat de onderwijsvorm me trekt. Juist door de goede begeleiding van PCBO Apeldoorn kon ik die keuze bewust maken.”
“Onze begeleiding is een flinke investering. Maar wel eentje die heel veel oplevert”, zegt Grienette. “Gemotiveerde, goed toegeruste leraren. Met interessante en waardevolle achtergronden. Denk aan een communicatiespecialist die een voorbeeld is voor andere leerkrachten in gespreksvoering. Of een controller van Defensie, die het team helpt met ICT-vraagstukken. Leerkrachten leren van elkaar en maken elkaar beter.”
#Olievlek
Inmiddels zijn er bij PCBO Apeldoorn twaalf zij-instromers die het traject hebben afgerond óf er middenin zitten. De zij-instromers die het traject afrondden, zijn nog allemaal werkzaam in het onderwijs. “Door positieve ervaringen breidt de olievlek zich uit. Steeds meer onderwijsprofessionals gooien hun scepsis overboord. Zij zien dat het traject fantastische leerkrachten oplevert. Er komt heel veel nieuwe kennis met deze mensen het basisonderwijs in. En dat zorgt voor een frisse kijk op het lesgeven.”
#Juiste keuze
Of Patrick wel eens spijt heeft van zijn keuze? “De uitstekende begeleiding tijdens het traject bevestigde vrij snel dat ik de juiste keuze heb gemaakt. Ik kon altijd aankloppen: op school, bij PCBO Apeldoorn en bij mijn mede zij-instromers. Dat heeft er zeker aan bijgedragen dat ik er met een heel positief gevoel op terugkijk. En ik mis het bedrijfsleven geen dag!”, zegt hij. Daarom mogen er nog veel zij-instromers op andere scholen volgen, vindt Grienette. “Met campagnes op social media en voorlichtingsavonden trek je aanwas aan. Vervolgens staat of valt een succesvol zij-instroomtraject bij begeleiding. Zet daar dus sterk op in, met ervaren leerkrachten én het liefst ook aanvullende, bovenschoolse begeleiding. Zodat mensen weten waar ze aan beginnen. En er minder instromers uitstromen!”
#Lees meer...
Dit artikel komt uit het VfPf magazine Rentree 112. Lees het hele magazine vol inspiratie, praktijkverhalen en praktische tips.