#Flinke vermindering lerarentekort in PO binnen handbereik
VfPf beschikt over actuele gegevens van alle schoolbesturen in het PO. Ons datateam analyseerde de verzuimgegevens van 2018 t/m 2022 en dat leverde interessante inzichten op. Belangrijkste conclusie is dat er meer aandacht nodig is voor de aanpak en het voorkomen van langdurig ziekteverzuim in het primair onderwijs. Dat kan namelijk een flinke bijdrage leveren aan het verminderen van het lerarentekort op relatief korte termijn.
Deel deze pagina:
#Verzuimreductie onderbelicht
In discussies over de aanpak van het lerarentekort in het primair onderwijs is er tot nu toe beperkt aandacht geweest voor het verlagen van ziekteverzuim. De focus ligt in de meeste plannen vooral op regionale samenwerking en het werven en opleiden van nieuwe leerkrachten.
En dat vinden wij jammer. Uit onze analyses blijkt namelijk dat met een goede verzuimaanpak op redelijk korte termijn veel effect bereikt kan worden, met het bestaande onderwijspersoneel!
#Opvallendste conclusies uit onze verzuimanalyse primair onderwijs 2018-2022:
- We zien dat meer mensen zich in een jaar ziek melden. In 2021 meldde 50% van de medewerkers zich minstens één keer ziek, in 2022 was dat 66%. Ook het gemiddeld aantal keer dat iemand zich in een jaar ziekmeldde nam toe van 1 naar 1,5.
- Ongeveer 70% betreft langdurig verzuim (langer dan 6 weken). Als je dit omrekent naar fte’s ging het in 2022 om 8.000 fte aan leerkrachten en ondersteunend personeel.
- Verzuim verschilt sterk per schoolbestuur. Bij ongeveer een kwart van de schoolbesturen in het primair onderwijs ligt het verzuim boven de 10%.
- Oudere werknemers, ongeacht functie, zijn langer afwezig door ziekte dan jongere werknemers en hebben hierdoor een hoger ziekteverzuim.
- Medewerkers met een managementfunctie (ook schoolleiders) melden zich gemiddeld minder vaak ziek, maar als ze ziek zijn dan zijn ze vaak langer afwezig dan andere collega’s.
- In het speciaal onderwijs is het verzuim hoger dan in het basisonderwijs. De laatste drie jaar is het verschil groter geworden.
#Effect van verlagen van verzuim
Als bij alle schoolbesturen het verzuimpercentage onder leerkrachten en ondersteunend personeel 1% -punt lager is, dan gaat het om 1.250 fte. Het totale lerarentekort ligt rond de 9.700 fte*. Dit betekent een reductie van het tekort van 13%. Stel dat we met elkaar in staat zijn om het verzuimpercentage met 2%-punt te verlagen, hebben we een kwart van het lerarentekort opgelost.
*Bron: Centerdata 2022
#Haalbaarheid
Het onderwijs is niet de enige sector met een hoog verzuim. O.a. de zorg en de politie hebben hier ook mee te maken. In 2018 koos de politie voor een vernieuwde aanpak en daardoor daalde het verzuim scherp. Uitgangspunt was dat verzuim als gezamenlijk probleem gezien wordt en gezamenlijk opgelost moet worden. Best een cultuurverandering. Leidinggevenden werden getraind in de nieuwe aanpak. Zij gaan voortaan direct in gesprek met ziekgemelde medewerkers en bekijken samen wat nodig is om weer aan het werk te kunnen, al dan niet in aangepaste vorm. Zo hebben zij in twee jaar een verzuimreductie van 1,5%-punt gerealiseerd.
#Voorkomen en verkorten van langdurig verzuim
Kort verzuim is lastig te voorkomen, iedereen is wel eens ziek. Maar de keuze voor en de duur van verzuim wordt mede beïnvloed door hoe iemand in zijn vel zit, de relatie met collega’s en het werk leuk vindt en aankan. Langdurig ziekteverzuim drukt behoorlijk op de beschikbare werkuren van onderwijspersoneel. Dat is maar liefst 8.000 fte op jaarbasis. En daar valt dus veel te winnen.
Medewerkers die zich regelmatig ziek melden, worden na verloop van tijd vaak langdurig ziek. Het is belangrijk om dit zo vroeg mogelijk in het vizier te hebben en de onderliggende problemen snel samen aan te pakken. Dat heeft een positief effect op langere termijn.
#HR-adviseurs van VfPf helpen bij de aanpak
Voor het verlagen van verzuim is een bewezen effectieve aanpak beschikbaar, om direct mee aan de slag te gaan. De HR-adviseurs van VfPf ondersteunen schoolbesturen daarbij. Ze bieden concrete en praktische hulp op maat. Ervaringen uit de praktijk hebben bij schoolbesturen al geresulteerd in een daling van verzuim met gemiddeld 1,85%-punt binnen twee jaar.
Waar je aan kunt denken bij verzuimaanpak is
- leidinggevenden professionaliseren in gespreksvoering (de juiste vragen stellen, praten over werkdruk die ervaren wordt en wat iemand nodig heeft)
- direct persoonlijk contact en afspraken maken over vervolgstappen
- uitgaan van wat iemand wél kan en wil
- inzicht in kwetsbare gevallen
- optimaliseren van de samenwerking met de arbodienst
- kennis over Wet Verbetering Poortwachter
Aandacht voor duurzame inzetbaarheid voorkomt dat langdurig verzuim ontstaat, bijvoorbeeld door taken anders te verdelen. Zo kunnen we ervoor zorgen dat mensen met plezier aan het werk zijn en blijven.
#Inspirerend verhaal
Lees hier hoe directeur-bestuurders Tamara Baron en Tom Verbeek met een nieuwe kijk op verzuim aan de slag zijn gegaan: "Laten we samen bekijken wat er wél kan”
